Mimo znacznego postępu medycyny w dalszym ciągu nie odkryto lekarstwa na Alzheimera, na którą na całym świecie choruje kilkadziesiąt milionów ludzi. Po zdiagnozowaniu objawów choroby Alzheimera u podopiecznego, jak najszybciej należy zastosować odpowiednia farmakoterapię (w zależności od fazy choroby) oraz zapewnić choremu opiekę, która jest w tym stanie kluczowa. 

Objawy choroby Alzheimera u każdej osoby mogą wyglądać nieco inaczej, jednak można wyróżnić trzy uniwersalne fazy, według których choroba przebiega.

Fazy choroby Alzheimera:

Wyróżnia się 3 fazy otępienia w chorobie Alzheimera:

• faza łagodna (2–4 lata, dłużej przy zastosowaniu właściwej farmakoterapii)
• faza średniozaawansowana (8 lat)
• faza głęboka (1-3 lata)

Obraz objawów Alzheimera w fazie łagodnej przedstawia się następująco, obserwujemy:

• trudności w radzeniu sobie z najbardziej złożonymi czynnościami dnia codziennego,
• zaburzenia pamięci, głównie zadawanie tych samych pytań, nieustanne chowanie i poszukiwanie przedmiotów w różnych zaskakujących miejscach,
• zubożenia języka, problemy z mową, problemy z orientacją w czasie i przestrzeni,
• nieumiejętność odnalezienia się w nowych miejscach i sytuacjach,
• coraz częstsze epizody zagubienia w znanym otoczeniu,
• wypełnianie codziennych czynności wymaga więcej czasu,
• pojawiają się trudności w opłacaniu rachunków, zarządzaniu finansami oraz z niewłaściwą oceną sytuacji,
• wycofywanie się z dotychczasowych zainteresowań,
• nagłe zmiany nastroju oraz drażliwość.

Obraz objawów w fazie średniozaawansowanej przedstawia się następująco, obserwujemy:

• pogłębiające się zaburzenia pamięci,
• problemy w orientacji, również co do własnej osoby,
• problemy z komunikacja werbalną,
• deficyty w zakresie działań celowych,
• problemy ze skupianiem uwagi,
• nasilone zaburzenia zachowania wraz z objawami psychopatologicznymi głównie w postaci: urojeń, halucynacji, podejrzliwości, drażliwości, krzyków,
• typowe dla choroby Alzheimera objawy w postaci nierozpoznawania własnego domu, opiekuna, swojego odbicia w lustrze oraz poczucie iż osoby obserwowane w telewizorze naprawdę są obecne w mieszkaniu,
• agresja jako przejaw niezrozumienia poleceń bądź zachowania opiekuna,
• odwrócony rytm dobowy – chorzy bardzo dużo śpią w dzień i często wędrują w nocy,
• pojawiają się cechy zaniedbywania własnego wyglądu — chory nie pozwala się myć, zmieniać ubrania,
• brak kontroli zwieraczy i zanieczyszczanie się (np. nietrzymanie moczu),
• problemy w poruszaniu się wraz z chorobą Parkinsona.

Obraz objawów choroby Alzheimera w fazie głębokiej przedstawia się następująco, obserwujemy:

• całkowitą utratą pamięci, również autobiograficznej,
• trudnościami w komunikowaniu się i utrzymaniu kontaktu z otoczeniem, aż do całkowitej utraty kontaktu werbalnego, czyli mutyzmu,
• problemy z poruszaniem się — chodzeniem, wstawaniem, siadaniem,
• na tym etapie pacjenci często stają się osobami leżącymi, wymagającymi stałej opieki,
• problemy z połykaniem, prowadzące często do niedożywienia,
• pobudzenie oraz agresja słowna i fizyczna.

Co można zrobić dla chorego z objawami Alzheimera?

Mówiąc o prewencji otępienia (inaczej demencji) jest niesamowicie trudno poczynić konkretne działania, które miałyby zasadniczy wpływ na zmniejszenie liczby zachorowań na chorobę Alzheimera. Ogromne znaczenie ma nieustanne wzbogacanie tzw. rezerwy poznawczej, która może obniżyć ryzyko rozwoju choroby. Najistotniejsze są tutaj czynności o charakterze poznawczym oraz aktywność społeczna, które powinny być podejmowane w każdym wieku, niezależnie od stanu kondycji poznawczej. Diagnoza otępienia nie powinna redukować aktywności, lecz wręcz ją intensyfikować.

Opieka nad osobami starszymi i jej kluczowa rola w chorobie

Druga sprawa, najważniejsza to odpowiednia opieka nad osobami starszymi. W środowiskach medycznych mówi się o tym, że naszym największym potencjałem w leczeniu chorych na Alzheimera jest właśnie opieka. W publikacjach naukowych możemy spotkać się z doniesieniami, które mówią że odpowiednie oddziaływania opiekuna osób starszych mogą znacznie poprawić jakość życia chorego i spowodować, że choroba nie będzie aż tak bardzo dotkliwa zarówno dla chorego jak i samego opiekuna. W ATERIMA MED dzięki współpracy z Akademią Opiekunów dostarczamy wszystkim opiekunom osób starszych cenne i praktyczne materiały, które mogą znacznie ułatwić opiekę nad osobami starszymi z Alzheimerem. Dostarczanie eksperckiej wiedzy w przystępnej formie to nasz główny cel.

Autorem artykułu jest Ekspert Akademii Opiekunów, Iwona Przybyło – magister pielęgniarstwa, absolwentka Wydziału Nauk o Zdrowiu na kierunku Pielęgniarstwo Uniwersytetu Medycznego w Gdańsku. Specjalista Pielęgniarstwa Anestezjologicznego i Intensywnej Opieki. Dyplomowany terapeuta zajęciowy, coach i trener. W swojej pracy kieruje się pasją do ludzi starszych, szacunkiem dla ich różnorodności i wszystkiego tego, co przeżyli. Posiada ponad 15-letnie doświadczenie zawodowe. Od lat jest zaangażowana w edukację i podnoszenie kompetencji zawodowych opiekunów osób starszych, pielęgniarek i terapeutów zajęciowych.