Praca w opiece w Niemczech – Gewerbe a umowa zlecenie

W sieci nie brakuje ogłoszeń o pracy w Niemczech w charakterze Opiekuna osób starszych na tzw. Gewerbe. Na pierwszy rzut oka wyglądają atrakcyjnie. Oferowane są zazwyczaj wyższe stawki niż na umowie zlecenie. Czy jest tu jednak jakiś haczyk?

Wiemy, że Opiekunowie szukają informacji o Gewerbe. Z miesiąca na miesiąc rośnie liczba zapytań Google w stylu: „Gewerba co to?”, „Gewerbe koszty”, „Gewerbe jak założyć?”. Nic dziwnego – coraz więcej Opiekunów zastanawia się, czym różni się wyjazd na Gewerbe, tak zwane: „na własną rękę”, od współpracy z firmą oferującą umowę zlecenie. Różnice są zasadnicze. Zarówno w kwestiach formalnych, jak i bezpieczeństwa, odpowiedzialności oraz wsparcia.

Przede wszystkim wyjazd na Gewerbe wiąże się z koniecznością założenia działalności gospodarczej w Niemczech. Warto także wiedzieć, że kwota oferowana na Gewerbe to ta na fakturze, jest to więc kwota brutto, od której trzeba odprowadzić należne opłaty do niemieckich urzędów. W tym artykule prezentujemy odpowiedzi na wiele pytania Opiekunów i prześwietlamy Gewerbe. Nie straszymy - informujemy i pokazujemy różnice.

Czym właściwie jest Gewerbe?   

Co to znaczy Gewerbe? To jednoosobowa działalność gospodarcza na terenie Niemiec. Opiekun, który zdecyduje się na ten model, dla Niemieckich urzędów formalnie staje się przedsiębiorcą i działa na swoją własną odpowiedzialność. Nie jest zatrudniony przez firmę – to on samodzielnie wykonuje usługę, wystawia fakturę i odpowiada za wszystkie związane z tym obowiązki. Oznacza to większą swobodę działania, ale też pełną odpowiedzialność za usługę oraz wszystkie formalności.  

Czy Gewerbe to niezależność? Na pewno tak, w praktyce to również duża odpowiedzialność i szereg formalności, za które bierzemy na siebie pełną odpowiedzialność. Dla osób znających podstawy niemieckiego prawa, w tym podatkowego, posiadających już doświadczenie biznesowe w Niemczech – to może być ciekawa opcja. Warto jednak rozważyć dokładnie wszystkie za i przeciw analizując obowiązki przedsiębiorcy, z jakich będziemy musieli się wywiązać. 

Gewerbe – jak założyć?  

Na początek przyjrzyjmy się procesowi rejestracji działalności. Można to zrobić online lub we właściwym miejscowo urzędzie (Gewerbeamt). Trzeba też zgłosić się do urzędu skarbowego (Finanzamt), uzyskać numer podatkowy (Steuernummer – odpowiednik polskiego NIP-u), wybrać i opłacić prywatne ubezpieczenie zdrowotne (Krankenkasse), prowadzić księgowość, wystawiać faktury, rozliczać się z podatków. Do tych obowiązków można oczywiście wynająć firmy zewnętrzne, ale to będą koszty zjadające korzyści. Co bardzo ważne - nie zwalnia nas to też z odpowiedzialności przed urzędami Republiki Federalnej Niemiec. Roczny dochód z działalności na Gewerbe bezpośrednio wpływa na wysokość należnego podatku dochodowego oraz możliwość skorzystania z różnych ulg i zwolnień podatkowych. W Niemczech obowiązuje progresywny system podatku dochodowego (Einkommensteuer), co oznacza, że im wyższy dochód, tym wyższa stawka podatkowa. Dokładne prowadzenie dokumentacji finansowej jest więc kluczowe.  

Uwaga, to bardzo ważne dla wszystkich rozważających taki wyjazd! Proces uzyskania Steuernummer w Niemczech (odpowiednik NIP) może trwać nawet kilka miesięcy. W tym momencie zatrzymajmy się na moment z opisem Gewerbe i porównajmy obowiązki Opiekuna osób starszych w przypadku zawarcia umowy zlecenie z firmą, z którą Opiekun wyjeżdża do Niemiec. Wówczas to zleceniodawca (czyli firma) formalnie odpowiada za organizację i realizację zlecenia. W tym za transport, dokumenty, rozliczenia podatkowe i ubezpieczenie. Opiekun nie musi znać niemieckiego prawa podatkowego ani samodzielnie się rozliczać – wszystko odbywa się legalnie i zgodnie z przepisami, bez jego odpowiedzialności i zaangażowania. Opiekun zyskuje też dostęp do ubezpieczenia zdrowotnego i emerytalnego, w ATERIMA MED, także dodatkowo do prywatnego ubezpieczenia medycznego na terenie Niemiec. Opiekun otrzymuje też stałe wsparcie Indywidualnego Koordynatora. W związku z tym, w razie problemów lub pytań, może liczyć na szybką pomoc. Ponadto w ATERIMA MED umożliwiamy też otrzymanie dodatkowych bonusów - na przykład w okresie świątecznym czy wakacyjnym. Lub za polecenie innego Opiekuna, który podejmie się wyjazdu do Niemiec.  

Gewerbe – czy kwota na fakturze to kwota “na rękę”? 

Drodzy Opiekunowie – chcemy jeszcze raz podkreślić bardzo ważną kwestię - stawki oferowane w ramach umowy zlecenie, to stawki NETTO – a więc kwota po odliczeniu wszystkich kosztów i podatków.  

W przypadku Gewerbe stawka za wyjazd to kwota na fakturze. To prawda, że taką kwotę Opiekun otrzyma na konto, jednak z tej kwoty należy samodzielne opłacić podatki (Steuer), ubezpieczenie zdrowotne (Krankenkasse), a także opłacić usługi firm, z których skorzystamy, jeśli nie potrafimy samodzielnie zająć się obsługą formalności (np. księgowość, doradcy podatkowi i inne). System podatkowy w Niemczech jest relatywnie skomplikowany, więc wartość NETTO w przypadku Gewerbe jest trudna do policzenia. Zależeć będzie od wielu kwestii, w tym od dochodu Opiekuna. Ważne jest jednak, aby pamiętać, że kwota na fakturze to nie kwota na rękę. 

Decydując się na Gewerbe, musimy być przygotowani na pełne zarządzanie swoim zatrudnieniem – od prowadzenia dokumentacji, przez rozliczenia podatkowe, po kontakt z niemieckimi urzędami i ryzyko związane z błędami formalnymi.  

Będąc przedsiębiorcą, naszym obowiązkiem jest prowadzenie księgowości, odprowadzenie podatków i składek, a to zdecydowanie obniża zarobki w stosunku do przelewów, które otrzymamy. Stawki widoczne w ogłoszeniach dotyczących Gewerbe, to nie kwota „na rękę”. Dodatkowym kosztem jest także dojazd na miejsce realizacji zlecenia. W przypadku umowy zlecenie organizacją podróży zajmuje się firma. Opiekun zabierany jest spod wskazanego adresu i wygodnie dostarczany do domu Podopiecznego. W przypadku Gewerbe często sam musi się o to zatroszczyć i ponieść koszty transportu, wykupując taką usługę samodzielnie lub z pomocą firmy, która jest jego partnerem biznesowym. 

Gewerbe, a konieczność meldunku w Niemczech 

Gewerbe bez meldunku? To dyskusyjne. Warto zdawać sobie sprawę, że w momencie, kiedy Opiekun nie ma adresu zameldowania u naszych zachodnich sąsiadów, to tak naprawdę według przepisów nie jest niemieckim podatnikiem. A co za tym idzie - nie obejmują go tamtejsze zwolnienia podatkowe. Warto również wiedzieć, iż funkcjonuje system wymiany informacji o pobieranych świadczeniach w Polsce i w Niemczech. Dlatego też można polemizować z tym, czy prowadzenie działalności gospodarczej w Niemczech - z równoczesnym otrzymywaniem dochodów w Polsce (renta, emerytura), nie pilnując dozwolonych progów, jest zgodne z prawem. 

Gewerbe, a umowa zlecenie - samodzielność czy wsparcie? 

Wybór między Gewerbe a umową zlecenia powinien zależeć od indywidualnych oczekiwań i możliwości. Dla kogo jest to dobre rozwiązanie? Dla osób łatwo odnajdujących się w roli przedsiębiorcy. Bardzo dobrze znających język i niemieckie realia. Dla osób, które chcą szukać wyższego dochodu z wykorzystaniem złożonych mechanizmów optymalizacji podatkowych na gruncie prawa polskiego i niemieckiego. Wówczas samozatrudnienie może być interesujące. Z kolei dla tych, którzy poza opieką nie chcą zajmować się dodatkowo prowadzeniem działalności i formalnościami, współpraca z rzetelną firmą, oferującą sprawdzone zlecenia, będzie zdecydowanie lepszym wyborem.

Warto też pamiętać o aspekcie emocjonalnym. Praca z osobami starszymi jest wymagająca. Dlatego poczucie, że nie ponosi się pełnej odpowiedzialności, tak jak samodzielny przedsiębiorca, daje większy spokój. Ważne jest też to, że w przypadku umowy zlecenie nigdy nie będzie potrzeby samemu rozmawiać i korespondować z niemieckimi urzędami. Podpisując umowę zlecenie z ATERIMA MED, Opiekun jest wspierany przez szereg specjalistów, którzy są w stanie udzielić mu właściwej pomocy.

Konkretne różnice między Gewerbe a umową zlecenie – na co zwrócić uwagę? 

Gewerbe, czy są jakieś ryzyka?  

Warto pamiętać, że system podatkowy w Niemczech jest dość skomplikowany. Brak doświadczenia w zakresie rozliczeń może prowadzić do nieświadomego popełniania błędów. Mogą one skutkować dodatkowymi kosztami lub karami finansowymi. Istotne jest też to, że Niemcy to republika federalna. To, co obowiązuje w jednym landzie, może inaczej wyglądać w innym. Prowadząc Gewerbe, odpowiedzialność i ryzyka związane z opieką właściciel bierze na siebie – także w przypadku, gdy trafi na nieuczciwego klienta, który nie zapłaci za wykonaną usługę. Czy w momencie choroby lub wypadku w pracy. 

Niektórzy Opiekunowie korzystają z firm, które załatwią za nich wszystkie sprawy związane z rejestracją i prowadzeniem Gewerbe. Nie robią one tego jednak za darmo. Warto pamiętać o tym, że za wszelkie niedopatrzenia i nieścisłości odpowiada Opiekun, na którego nazwisko działalność została otwarta. To on odpowiada np. za terminowe rozliczenia podatkowe. W przypadku podjęcia współpracy z firmą, która ma udzielać formalnego wsparcia w kontekście Gewerbe, łączą go z różnymi podmiotami umowy i sieci zależności. Ryzykiem jest sytuacja, kiedy postanowi on rozwiązać tę współpracę, a to dana firma dotychczas odpowiadała za dokumentację takiej działalności. Opiekun może wówczas nie potrafić przejąć spraw dotyczących prowadzenia własnej działalności.  

Co może się stać, jeśli Opiekun nie opłaci podatków lub składek? Najpierw urząd skarbowy (Finanzamt) wyśle upomnienie (tzw. Mahnung). Na tym etapie do zaległości doliczane są odsetki i opłaty manipulacyjne. Jeśli nie ureguluje należności, urząd może rozpocząć procedurę odzyskiwania środków. Obejmuje to np. zajęcie pieniędzy na koncie bankowym. Urząd może także przymusić Opiekuna do wyrejestrowania Gewerbe lub zablokować dalszą działalność. 

Inaczej sytuacja wygląda w momencie, kiedy zawieramy umowę zlecenie. To prosta i sprawdzona opcja, dająca poczucie bezpieczeństwa. Decydując się na model zatrudnienia w oparciu o umowę zlecenie, będzie nam też nieporównywalnie łatwiej w sytuacji, kiedy będziemy na przykład chcieć uzyskać pożyczkę czy kredyt w banku. Zapraszamy do wyjazdów z ATERIMA MED. W codziennej pracy kierujemy się mottem: „Zaopiekuj się naszym Podopiecznym, my zaopiekujemy się Tobą”. Wcielamy tę zasadę w życie, troszcząc się o osoby współpracujące z nami. U nas Opiekunowie mogą spać spokojnie i nie stresować się niepotrzebnymi formalnościami. Mamy ponad 15 lat doświadczenia w opiece, zrealizowaliśmy już ponad 69700 wyjazdów i pomogliśmy rozwiązać kilka tysięcy różnorodnych, często trudnych sytuacji. Mamy zespół ekspertów, prawników, psychologów i rezydentów dostępnych na terenie Niemiec, którzy każdego dnia dbają o interesy i bezpieczeństwo naszych Opiekunów. 

Gewerbe, czy to dla mnie? 

Podsumowując, Gewerbe i umowa zlecenie to dwie zupełnie różne ścieżki – obie legalne, ale z innym poziomem odpowiedzialności. Gewerbe to więcej samodzielności, ale i formalności, a więc większe ryzyko. Wybierając ten model, koniecznie należy patrzeć na stawki ze zrozumieniem. Kalkulując realny poziom dochodu “na ręke”. Czyli po odjęciu podatków, ubezpieczenia i kosztów prowadzenia działalności. Pamiętajmy też, że założenie działalności powinno być dobrowolne. Nikt nie może nam tego narzucić!  

Natomiast umowa zlecenie to proste, sprawdzone rozwiązanie. Konkretna kwota “na rękę”, mniejszy stres, mniej biurokracji i realne wsparcie na każdym etapie wyjazdu.  

Drogi Opiekunie, ostateczna decyzja należy do Ciebie. Zależy nam, aby była ona świadoma i dopasowana do indywidualnych potrzeb.